Bijeenkomst voor Vrede

Deelnemende organisaties:

• Vredesgroep Nijmegen – www.vredesgroepnijmegen.com
• Tent of Nations – www.tentofnations.nl
• De Nieuwe Vredesbeweging – www.nieuwevredesbeweging.nl

Bijdrage van Annelotte de Bruijn:

Mag ik je wat vragen?
Ik snijd me de laatste maanden
Steeds wat vaker aan de scherven
Van de werelds ziel
Dus mag ik je wat vragen?
Mag ik ondanks mijn verschillen,
Toch een beetje bij je wonen?
Een kleine ruimte in je hart?
Zodat we in gedeelde menselijkheid,
De chaos wat doen verstillen.
Zie mij voor wie ik mooi en lelijk ben.
Geef mij de kans je te leren kennen.
Want in onze borst klopt eenzelfde hart.
Weet dat ik je hoe anders ook,
Altijd nog als mens erken
Dat ik juist in dit gat, dit donker
Er voor je ben
Maar mag ik je dan nog wat vragen?
Voor alle stemmen, alle schreeuwen
die niet worden gehoord
Alle mannen, alle vrouwen, alle kinderen
Veracht, verjaagd, verkracht en bloedig uitgemoord
Laat hun sterven niet verloren gaan
Laat ons nu samen onze vuist heffen
Voor en door hun naam
Voor onze wereld staan

Annelotte de Bruijn - maart ’25

Bijdrage van Wouter Slob:

Vrede

Wat zou het geloof over vrede spreken, als er toch ook zoveel oorlogen in naam van de godsdienst zijn gevoerd? Tegenstanders van kerk en geloof lijken gemakkelijke inkoppers te
hebben. Want zíjn de wapens niet dikwijls gezegend door de priesters? Sla het Oude Testament er eens even op na en je verbleekt van het religieuze geweld. Heidenen konden met wortel en tak worden uitgeroeid; - in naam van God. Het land Kanaän werd gewapenderhand ingenomen; - in naam van God.

Het opkomende Christendom moest geweld ondergaan; eerst van vijandige joden, later van een gewelddadige romeins overheid. Maar koud was de kerk zelf een dominante factor
geworden of ze lieten onderling de sektarische strijd ontbranden. En de Islam als derde abrahamitische godsdienst deed vanaf de 7e eeuw een flinke duit in de zak van het godsdienstig geweld, wat uiteindelijk in de kruistochten zou uitlopen. Zou godsdienst over vrede spreken?

Oók het geweld dat wij in onze dagen hebben zien oplaaien, hebben zien ontbranden of als veenbrand hebben geroken, kent stééds een religieuze dimensie. Onder het conflict tussen Oekraïne en Rusland zit een kerkelijke twist die teruggaat tot de 5e eeuw. Dat draagt nadrukkelijk bij aan de expliciete steun van de Russisch Orthodoxe kerk voor de oorlog in Oekraïne, die in zekere zin opnieuw als een soort kruistocht wordt verstaan. De cultuuroorlog die in de VS woedt, en die de hele wereld op z’n kop zet, krijgt doorslaggevende steun van evangelische Christenen, en wordt uitgevoerd door een man die zich door God gered voelt om Amerika weer groot te maken. En bij het conflict tussen Joden en Palestijnen, juist gister weer zo opgelaaid, spelen voortdurende godsdienstige sentimenten mee, die ook nog een bijbels worden ondersteund. Zijn de Joden niet het uitverkoren volk en strijden zij niet voor hun beloofde land, terwijl de Palestijnen alleen in benaming al verdacht veel op de aartsvijand Filistijnen lijken?

God erbij halen is profijtelijk, want wie God aan zijn zijde weet kan toch nauwelijks worden tegengesproken? Is dat niet de reden waarom machthebbers, in de Bijbel en ook nu, gráág de religieuze kaart trokken; want een bovennatuurlijke bondgenoot, die wil je toch wel aan je zijde hebben!?

Of wordt de godsdienst dan gekaapt en gegijzeld? Want gaat het er niet om of we wapens zegenen en daarbij de naam van God gebruiken, maar gaat het erom of we de wil van God doen en ons aan Zijn geboden houden. En dan staat bovenaan: naastenliefde en het doen van gerechtigheid.

Als we vanuit het geloof en vanuit de Bijbel over vrede spreken, dan gaat het in de eerste plaats om vrede van het hart. Dat is eigenlijk niet een groot militair-politiek verhaal, maar is een kleine vrede van rust in het leven hebben. Maar bij die rust begint het.

En andersom; bij de onrust dat jij niet genoeg hebt, en dat je bedreigd wordt door iets of iemand anders, begint geweld. En begint oorlog. Waar het goede ontbreekt, krijgt het kwaad een kans. En dat begint bij onvrede in het hart. Bij wantrouwen, dreiging, bij inpikken en wegdrukken. Bij weerstand en dat de kop indrukken. Bij geweld, wraak, tegengeweld, haat, angst, nog meer bloed, woede, en ga maar door. Een cirkel die eenmaal op gang maar moeilijk doorbroken wordt. En steeds er op neer komt dat we het zelf moeten doen, want een ander niet kunnen vertrouwen.

Daar hééft geloof een andere insteek: dat gáát om vertrouwen. En om de dankbaarheid dat wij het leven niet hoeven en niet kunnen bevechten en veroveren, maar ontvangen moeten en krijgen mogen. Méér dan het woord God te pas en te onpas te bezigen, is dit de ware religieuze houding: de overtuiging dat wij onszelf niet hebben gemaakt en van genade en dankbaarheid moeten leven. Als we die rust zouden kunnen hebben, dan verdampen oorlog en geweld, want vormen liefde en vriendschap de basis.

Als díe religieuze insteek gevolgd zou zijn, als we elkaar niet naar het leven zouden staan, maar terzijde. Als we niet zouden denken dat we ons eigen leven op anderen zouden moeten bevechten, en we alleen ten koste van anderen plek konden hebben. Zouden we dán niet veel ellende voorkomen. Zouden we dan niet, de vreugde van nabijheid ervaren, de vrede in het hart? En zouden we dan, terzijde, niet óók nog eens heel veel goedkoper uit zijn?

Het kwaad is het ontbreken van het goede. En andersom: waar het goede is zal het duister verdwijnen. Alle reden om de kaarsen te laten branden!

Eén van de drijfveren van oorlog en geweld is het denken in uitersten: vrienden en vijanden, wij en zij, goeden en slechten. Zo verstaan wij onze identiteit gemakkelijk, in het afzetten tegen de ander. In het geloof krijgen we onze identiteit niet in deze polarisatie, maar in de liefde van God. Wereldwijd zijn we op die manier in geloof broeders en zusters. Dat willen we vanavond stem geven door het Onze Vader op een Russische manier te zingen. In het Nederlands, maar met een Russische melodie.